Veehouder Sjoerd boert met een mestvergister
Mest en gier, nette woorden voor koeienpoep en -plas, maken samen het schadelijke gas ammoniak. Daar heeft boer Sjoerd van der Helm uit Zuidschermer iets tegen gevonden: een vergister die het gas opvangt en omzet in elektriciteit. Véél elektriciteit. En ook nog warmte én een restproduct waarop de koeien heerlijk in de stal liggen.
Zo een installatie heeft een mono-mestvergister. Sjoerd heeft ‘m aangeschaft bij de verbouwing van zijn bestaande stal en de bouw van een nieuwe. Toen konden mooi meteen de vloeren vloeistofdicht worden gemaakt. Nu gaat er elk uur een speciale mestschuif over de vloeren heen die alle mest en gier naar een grote bak duwt. In deze afgesloten ruimte ontstaat net als anders ammoniakgas, maar daar krijgt het geen kans om naar buiten te gaan. Integendeel: er draaien twee grote motoren op die vervolgens een generator aandrijven die er elektriciteit van maakt. Niet zo’n beetje ook: zo’n 370.000 kWh schone energie waarop het hele bedrijf kan draaien en er nog 150.000 tot 170.000 kWh overblijft om terug te leveren aan het elektriciteitsnet.
Dunne en dikke fracties
In de mono-mestvergister gebeurt nog meer. Er past zeshonderd kubieke meter, 600.000 liter, mest en gier in. Zes keer per dag wordt er vier kuub uitgepompt en weer vier kuub verse mest toegevoegd. “Er komt ook weer gewoon mest uit. Dat scheiden we in wat we een dunne en dikke fractie noemen”, vertelt Sjoerd. “De dunne fractie rijden we in de zomer uit om het land te bemesten. We verbouwen namelijk ook voor een deel het eigen voer voor de koeien zodat we dat niet van ver hoeven te halen.” De dikke fractie wordt verder bewerkt in een proces dat ‘hygiëniseren’ heet. Daarbij wordt het in een grote trommel minstens 24 uur lang verwarmd tot zeventig graden. Ook weer dankzij de gratis elektriciteit uit de vergister. Na dat uur is er een soort compost ontstaan dat geen bacteriën meer bevat, ruikt naar potgrond, en ideaal is als zacht strooisel in de stalboxen van de koeien. In vaktaal: biobedding.
Duurzaam gas
Sjoerd was al blij met de mono-mestvergister vanwege de geweldige opbrengst in elektriciteit. De biobedding is een mooi extraatje. Maar er is nog méér. Tijdens het vergisten ontstaat namelijk behalve gas ook heel veel warmte. Toen hij de installatie een paar jaar geleden kocht, werd dat gezien als een niet zo waardevol bijproduct waarmee je niet zoveel kon. Ja, in het bedrijf is er bijvoorbeeld een boiler op aangesloten, maar dat was het dan wel. Terwijl er twee keer zoveel warmte wordt gemaakt als elektriciteit… Zonde dus, en de gestegen gasprijzen zijn des te meer reden om eens goed naar gebruiksmogelijkheden te kijken. Een collega-boer levert bijvoorbeeld warm water aan huizen in een dichtbijgelegen woonwijkje. Ook Sjoerd onderzoekt met verschillende partijen hoe zijn duurzame warmte ook een klimaatvriendelijke bestemming kan krijgen.